Obsesif Kompulsif Bozukluk – Kapsamlı OKB Rehberi 2024

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

OKB Nedir?

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin defalarca tekrarlaması gerektiğini hissettiği, kontrol edilemeyen, tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ve davranışlar (kompulsiyonlar) içeren kronik, uzun süreli bir hastalıktır.

OKB’si olan bir kişi, rahatsız edici olabilecek ve rahatsızlığa neden olabilecek müdahaleci düşünceler yaşar. Bu stresi yönetmek veya azaltmak için zorlamalara veya ritüellere başvurabilirler. Bu takıntılar ve kompulsiyonlar kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ve ciddi sıkıntı yaşamasına neden olabilir.

OKB Akıl Hastalığı Olarak Sınıflandırılır mı?

OKB bir zihinsel sağlık bozukluğu olarak kabul edilir.

Obsesif kompulsif bozukluk, Madde Bağımlılığı ve Ruh Sağlığı Hizmetleri İdaresi’ne göre Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşam boyu yaygınlığı yüzde 1,6 ila yüzde 2,3 arasında değişen yaygın bir akıl hastalığıdır .

Pek çok kişi daha fazla bilgi edinmek veya OKB’yi anlamak için zaman ayırmaz.

Bazen insanlar OKB semptomlarının sadece kişilik özellikleri olduğunu ve kişinin belirli bir yolu seçtiğini varsayarlar. Kişinin belirtilerini uydurduğunu ya da abarttığını düşünebilirler.

OKB genellikle filmlerde veya televizyonda olağanüstü yeteneklere ve OKB davranışlarının tuhaflıklarına sahip bir kişi tarafından tasvir edilir.

Bu tasvirler bozukluğu romantikleştirmek anlamına gelmese de, bozukluğu komik tuhaflıklara veya karikatürize gösterilere indirgeyerek, bozukluğun olumsuz etkisini ve ciddiyetini küçümseyebilirler.

Diğerleri OKB’nin aşırı örneklerinden korkabilir veya kalıplaşmış olabilir. Örneğin, istifleme bozukluğu olan kişiler sıklıkla topluluklarda ve medyada sert bir şekilde yargılanır. Bu damgalanma, aynı semptomları yaşayan kişilerin tedaviye ulaşmakta tereddüt etmelerine neden olabilir.

OKB hakkındaki damgalama, onun hakkında daha fazla konuşarak ve başkalarını yargılamadan anlamaya zaman ayırarak değiştirilebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Kalıtsal mı Yoksa Öğrenilmiş mi?

Araştırmalar OKB’nin genetik olabileceğini, aynı zamanda çevresel olabileceğini veya çocukluk çağı travma deneyimlerinden kaynaklanabileceğini gösteriyor.

OKB Yaygın Olarak Neyle Karıştırılır?

OKB sıklıkla yaygın anksiyete bozukluğu olarak yanlış teşhis edilir ve bazen bununla ilişkili bir bozukluk da olabilir.

Diğer bozukluklar sıklıkla OKB ile bağlantılıdır ve OKB semptomlarını kötüleştirebilir. OKB ve Bipolar Bozukluğun veya ilgili bozuklukların birbiriyle yüksek düzeyde bağlantılı olduğunu gösteren önemli miktarda araştırma vardır.

Depresyon aynı zamanda OKB tanısı almış kişiler arasında da yüksek bir yaygınlığa sahiptir. OKB’si olanların, depresyonun uzun süreli hafif bir türü olan distimi yaşama olasılığı genel popülasyona göre daha yüksektir.

Ayrıca sıklıkla aşağıdaki gibi diğer zihinsel sağlık bozukluklarıyla da karıştırılır:

• Yeme bozukluğu
• Hipokondriyazis
• Vücut dismorfik bozukluğu
• Tik bozukluğu veya Tourette sendromu
• Trikotilomani veya saç yolma bozukluğu

Obsesif Kompulsif Bozukluk OKB’nin Etkisi Nedir?

OKB, kişinin günlük yaşamının neredeyse her yönünü etkileyebilir.

Odaklanmayı ve konsantre olmayı zorlaştırabilir, iş veya okul gibi yerlerde zorluklar yaratabilir. Kompulsif davranışlar ve takıntılar aynı zamanda kişinin ailesini ve sosyal ilişkilerini de etkileyebilir. Bir kişinin kendisini ve etrafındaki dünyayı nasıl gördüğünü etkileyebilir.

OKB’li kişilerde yardım ve destek olmadan semptomları yönetmek çok zor ve üzücü olabilir. Bu, OKB’si olan kişilerin kendilerini yalnız hissetmelerine ve insanlardan veya belirli yerlerden kaçınmalarına neden olabilir.

OKB, kişinin günlük yaşamda nasıl hissettiğini, düşündüğünü ve nasıl davrandığını etkileyebilir.

OKB Çok Yanlış Anlaşılıyor mu?

OKB ile ilgili en büyük yanılgı, bunun bir kişilik özelliği veya karakter kusuru olduğudur. Pek çok kişi, her şeyi belirli bir şekilde tercih ettikleri veya her şeyin temiz ve düzenli olmasını sevdikleri için OKB’ye sahip olduklarını söyleyebilir.

Bunun gibi küçümseyici yorumlar, OKB belirtileri yaşayan ve zorluklarla karşılaşan bireylere zarar verebilir. Bazı yaygın kompulsiyonlar kişilik özellikleri gibi görünse de OKB bir alışkanlığa veya tercihe indirgenemez.

Obsesif Kompulsif Bozukluk OKB Türleri

OKB Türleri Nelerdir?

OKB birçok biçimde olabilir. OKB’nin mutlaka tanımlanmış türleri yoktur, ancak OKB’nin ortak semptom kategorileri vardır.

Bunlar şunları içerebilir:

• Mikroplar ve kirlenme
• Şüphe duymak veya eksik hissetmek
• Düzen ve simetri
• Agresif düşünceler
• İstifçilik
• Sevdiklerinize zarar vermek
• Günah işlemek
• Oto kontrol

OKB aynı zamanda korkuyla motive olmak yerine aşırı haklılık duygusuyla motive olan obsesif kompulsif kişilik bozukluğu ile de yakından ilişkilidir.

En Yaygın OKB Türü Nedir?

Kirlenme ve mikroplarla ilgili takıntılar ve kompulsiyonlar tipik olarak en yaygın OKB türüdür.

Örneğin, kirlenmeyle ilgili yaygın takıntılar, aşırı el yıkama gibi takıntılara yol açabilir.

OKB’nin en az görülen türlerinden biri, kişinin başkalarına zarar verme veya şiddet içeren bir eylemde bulunma gibi müdahaleci düşünceler yaşadığı zarar OKB’sidir. Bir kişinin obsesif kompulsif bozuklukla mücadele etmesi, onun doğası gereği şiddet içeren veya tehlikeli olduğu anlamına gelmediğini unutmamak önemlidir.

OKB’nin nedenleri

Obsesif Kompulsif Bozukluğun Temel Sebepleri Nelerdir?

OKB’nin kesin nedeni bilinmemektedir.

Bazı risk faktörleri şunları içerebilir:

• Genetik
  Ebeveyn, kardeş veya çocuk gibi yakın akrabası olan bireylerin OKB geliştirme riski daha yüksek olabilir.
• Çevresel etkiler
  Çocukluk deneyimlerinin ve travmanın OKB gelişimine katkıda bulunabileceğine inanılmaktadır. Bazı durumlarda, çocukta streptokok hastalıklarıyla ilişkili Pediatrik otoimmün nöropsikiyatrik bozukluklar olarak adlandırılan streptokok enfeksiyonu sonrasında OKB semptomları gelişebilir.
• Beyin yapısı ve işleyişi Yapılan
  araştırmalar, OKB’si olan bireylerin beyninin bazı bölgelerinde farklılıklar olduğunu göstermiştir.

OKB’nin Temel Sebebi Nedir?

OKB’nin temel nedeni bilinmemektedir ancak kişinin aile geçmişi, beyin yapısı ve işlevi ve çevre ile ilgisi olabilir.

Travma OKB’ye neden olur mu?

Daha spesifik olarak çocukluk çağı travması OKB’nin gelişimiyle bağlantılı olabilir. Ancak ikisi arasındaki bağlantıyı daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

OKB’nin Tetikleyicileri Nelerdir?

OKB’nin tetikleyicileri herkeste farklı olabilir. Strese veya kaygıya neden olan şeyler genellikle OKB’nin tetikleyicileridir.

Yaygın tetikleyiciler şunları içerebilir:

• Devam eden stres
• Travmatik deneyim
• Yaşamdaki önemli olaylar veya değişiklikler
• Uyku problemleri
• Kirli oda gibi kişiye takıntılarını hatırlatan şeyler 

Ne Tür İstismar OKB’ye Neden Olur?

Zorbalık, çocukluk çağı travması, duygusal ihmal ve cinsel istismar gibi çeşitli istismar türleri OKB’ye neden olabilir veya tetikleyebilir.

Obsesyon ve Kompulsiyonlar Başa Çıkma Mekanizması mıdır?

Bazen OKB, özellikle çocukluk dönemindeki travmatik deneyimlerden kaynaklanabilir. Sonuç olarak kişi bu travmatik deneyimlerle başa çıkmak için takıntı ve kompulsiyonları kullanmayı öğrenebilir.

Bazı kişiler, özellikle bir ebeveynin veya aile üyesinin benzer teknikleri kullanarak başa çıktığını görmüşlerse, kaygılarla başa çıkmak için obsesyon ve kompulsiyonları da kullanabilirler.

OKB Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri

OKB’nin Uyarı İşaretleri Nelerdir?

OKB’li bireylerde obsesyon, kompulsiyon veya her ikisinin birleşimi belirtileri bulunabilir.

Obsesyonlar ve kompulsiyonlar şu şekilde tanımlanır:

• Obsesyonlar: Genellikle belirli bir korkuyla ilgili sürekli ve tekrarlayan düşünceler, görüntüler veya dürtüler olarak tanımlanır. Kişi bunları başka düşünce veya eylemlerle (kompülsiyon gibi) bastırmaya çalışacaktır.

• Kompulsiyonlar: Kişinin kaygıyı hafifletmek veya istenmeyen bir olayın ortaya çıkmasını durdurmaya çalışmak için gerçekleştirmeye mecbur hissettiği fiziksel veya zihinsel davranışlar. Kaygıları geçici olarak hafifletseler bile onları çözmezler. Kişi bunun farkındadır ancak davranışlarını kontrol edemez.

Nasıl gerçekleştirilmeleri gerektiğine ilişkin genellikle ayrıntılı kurallar vardır. Kompulsiyon(lar) önemli miktarda zaman alır ve kişiyi kendi yaşamına katılmaktan alıkoyar. Kişi davranışların farkında olsa da anormal görünmeyebilir ve genellikle bunları gizlemeye yönelik bir girişimde bulunulmaz.

OKB takıntılarının ortak belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:

• Kirlenme veya mikrop korkusu
• Saldırganlık
• Her şeyin simetrik veya belirli bir düzende olması ihtiyacını hissetmek
• İstenmeyen tabu düşünceleri deneyimlemek

OKB kompulsiyonlarının ortak belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:

• Aşırı temizlik veya el yıkama
• İşleri belirli bir şekilde düzenlemek veya belirli bir sıraya koymak
• Kapının kilitli olup olmadığını tekrar tekrar kontrol etmek gibi şeyleri tekrar tekrar kontrol etmek
• Kompulsif sayma

Tipik OKB Alışkanlıkları Nelerdir?

OKB’si olan bireyler birbirinden tamamen farklı alışkanlıklara sahip olabilir, ancak ortak olanlar şunları içerebilir:

• Çift kontrol
• Sayma, dokunma veya bir şeyleri tekrarlama gibi tekrarlayan davranışlar
• Bir şeyleri yeniden sıralamak veya yeniden düzenlemek
• Başkalarından güvence istemek
• Sürekli kafalarının içinde, takıntılı düşünceleriyle mücadele etmeye çalışıyorlar

OKB alışkanlıkları çok zaman alıcı hale gelebilir ve kişinin günlük rutinini ve yaşamını etkileyebilir.

OKB Düşüncesine Bir Örnek Nedir?

Bir kişi OKB düşüncesini deneyimlediğinde, bu genellikle beyninin ve düşüncelerinin kontrolden çıktığını hissetmesi olarak tanımlanır. OKB düşünceleri çok üzücü ve rahatsız edici olabilir.

Örneğin, OKB düşünceleri yaşayan bir kişi şunları düşünebilir:

• Sürekli hastalanma veya mikrop kapma endişesi ve temiz olma ihtiyacı
• Kendisine ya da sevilen birine kötü bir şey olacağı korkusu
• Bir şeyi yeniden düzenleme ihtiyacı duymak veya bir şeyi “tam olarak doğru” hissettirmek için belirli bir şekilde yapıp yapmadığını hatırlamaya çalışmak.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun 3 Başlıca Belirtisi Nedir?

OKB’de kompulsiyon ve takıntıların bazı yaygın semptomları şunları içerebilir:

• Normalden daha uzun süre devam eden istenmeyen düşünceler veya görüntüler
• Hata yapma ya da işleri doğru yapmama konusunda aşırı korku
• Şüphe veya tiksinti duyguları

OKB’nin En Büyük Belirtisi Nedir?

OKB’nin en büyük belirtileri günlük yaşamı etkileyen takıntı ve kompulsiyonlardır.

Obsesif Kompulsif Bozukluk OKB’nin Etkileri

Obsesif Kompulsif Bozukluk Ruh Sağlığınızı Nasıl Etkiler?

OKB insanları birçok farklı şekilde etkileyebilir.

Takıntılar ve kompulsiyonlar, kaygı, depresyon ve yönetilmesi çok zor olabilecek genel stres duygularına yol açan üzücü duygulara neden olabilir.

Bazı kişiler utandıkları için kendilerini tetikleyicilerden izole etmek veya semptomlarını gizlemek konusunda çekingen davranabilirler.

Tedaviden kaçınmak semptomları daha da kötüleştirebilir ve OKB’si olan birinin halihazırda deneyimlediği izolasyonu artırabilir. Siz veya sevdiğiniz biri OKB ile mücadele ediyorsa veya bu makalede listelenen semptomları yaşıyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanına başvurmanız önemlidir.

OKB Yaşam Kalitesini Nasıl Etkiler?

Bazı kişiler OKB’nin daha ılımlı semptomlarını yaşarken, bazılarının semptomları daha şiddetli olabilir.

OKB, kişinin günlük yaşamını, ilişkilerini, kendisine ve etrafındaki dünyaya ilişkin kişisel görüşünü etkileyebilen kronik bir hastalıktır. OKB’si olan bazı kişiler, özellikle semptomlar tedavi edilmediğinde veya teşhis edilmediğinde, yaşam kalitelerinin azaldığını görebilirler.

Uygun tedavi ile OKB’si olan bireyler, semptomlarıyla başa çıkma ve bunları yönetme, sağlıklı ve tatmin edici bir yaşam sürdürme konusunda kendilerine fayda sağlayacak yollar bulabilirler.

Tedavi, antidepresanlar gibi ilaçları, maruz kalma terapisi gibi terapileri veya derin beyin stimülasyonu gibi diğer müdahaleleri içerebilir.

OKB Kişiyi Duygusal Açıdan Nasıl Etkiler?

Bilişsel Sinirbilim ve Nöro görüntüleme’ye göre , obsesif kompulsif bozukluğu olan kişiler sıklıkla takıntılı düşüncelere, dürtülere veya görüntülere yanıt olarak “kaygı, korku ve tiksinti” gibi duygular yaşarlar.

Bu duygular, takıntılarla birlikte gelebilecek zor duyguları gidermenin bir yolu olarak kompulsiyonlarla meşgul olma eylemine katkıda bulunur. Bireyler korkunç ya da yıkıcı bir şeyin olacağını tahmin edebilirler ve bu nedenle de beklenen sonuçları engellemeye yönelik kompulsiyonlarını devreye sokarlar.

OKB’li Kişilerin İlişkilerde Sorunları Var mı?

OKB kişinin ilişkilerini ve sosyal yaşamını etkileyebilir.

OKB’si olan bazı kişiler, günlük yaşamda ve ilişkilerde belirli durumların getirdiği stresi önlemek için yakın ilişkilerden kaçınmayı tercih eder.

Bazen obsesif kompulsif bozukluk bireyin ilişkisinde daha fazla güvene ihtiyacı olabilir. OKB’si olan bir kişinin kötü bir şeyden ya da partnerini kaybetme korkusu olabilir ve bu da OKB semptomlarının yönetilmesini zorlaştırabilir.

OKB’li bireylerin partnerlerinin, OKB’nin nasıl çalıştığını ve sevdiklerine güvenli, güvenilir ve sağlıklı bir yer yaratmada nasıl yardımcı olabileceklerini daha iyi anlayabilmeleri için kendilerini eğitmeleri önemlidir.

OKB Obsesif Kompulsif Bozukluk Tanısı

OKB Yaşlandıkça Kötüleşir mi?

Tedavi edilmezse OKB yaşla birlikte daha da kötüleşebilir.

OKB kronik, yaşam boyu süren bir hastalık olarak tanımlanır, ancak kişinin şiddeti değişen dönemler olabilir. Stresli yaşam olayları, anksiyeteyi hızlandıran spesifik tetikleyiciler   veya stresteki genel artışların tümü, semptomatolojinin arttığı bir dönemi beraberinde getirebilir.

Ortalama Obsesif kompulsif bozukluk başlangıç ​​yaşı  19’dur, ancak kişi küçük bir çocukken semptomlar gösterebilir ve bozukluğu geliştirebilir. OKB 35 yaşını geçtikten sonra ortaya çıkmaz.

OKB semptomları farklı dönemlerde de dalgalanabilir ve bazı semptomların yaşla birlikte kötüleşmesi mümkündür.

OKB Beyin Taramasında Görünür mü?

Beyin taramaları, OKB tanısı alan bireylerde beyin aktivitesinde anormallikler gösterebilir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), OKB’si olmayan kişilerin, OKB’si olan kişilere göre daha küçük orbitofrontal korteks hacimlerine sahip olduğunu göstermiştir.

Birinin OKB Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

OKB için özel bir test yoktur.

Bununla birlikte, bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) kriterlerine dayanarak obsesif kompulsif bozukluk teşhis edebilir.

Bir kişiye OKB tanısı koyarken, bir profesyonel diğer olasılıkları dışlamaya yardımcı olmak için kapsamlı bir değerlendirme ve değerlendirmeden geçecek ve kişinin semptomlarını, tıbbi geçmişini ve zihinsel sağlık geçmişini soracaktır.

Teşhis Edilmemiş OKB Neye benziyor?

OKB zamanla teşhis edilmediğinde ve tedavi edilmediğinde daha şiddetli hale gelebilir ve tedavisi zorlaşabilir.

OKB belirtileri tanı konulamadığında çeşitli şekillerde kendini gösterebilir.

Örneğin kişi, birdenbire ortaya çıkmış gibi görünen ve nasıl kurtulacağını bilemediği, çok sıkıntı veren düşünce ve duygular yaşayabilir. Sağlıksız davranış döngülerine kapılabilirler ya da bu zorluklarla nasıl başa çıkacaklarını bilemedikleri için kendilerini başkalarından soyutlamaya başlayabilirler.

Sizde veya sevdiğiniz birinin teşhis edilmemiş OKB’si olduğunu düşünüyorsanız yardıma başvurmanız önemlidir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Bir Anksiyete Bozukluğu mudur?

Geçmişte OKB bir tür kaygı bozukluğu olarak sınıflandırılıyordu. Artık OKB, Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından ayrı bir ruh sağlığı durumu olarak belirlenmiştir.

OKB İlaçları

OKB için En İyi İlaç Nedir?

Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), güvenli ve etkili oldukları düşünüldüğü için OKB’yi tedavi etmek için sıklıkla tavsiye edilir.

Birçok SSRI’nın alternatif ilaçlara göre daha az yan etkisi vardır.

En Güvenli OKB İlaçları Nelerdir?

Sertralin, fluoksetin ve paroksetin gibi seçici serotonin geri alım inhibitörleri en yaygın ve etkili OKB ilaçlarından bazılarıdır ve aynı zamanda FDA onaylıdır.

İlaçları değerlendirirken, sizin için en uygun planı bulmak amacıyla kişisel ihtiyaçlarınızın risklerini ve güvenliğini sağlık uzmanınızla tartışmanız önemlidir.

Bazı durumlarda, eğer SSRI‘lar işe yaramıyorsa, araştırmalar bazı kişilerin antipsikotik ilaçlarla iyi durumda olabileceğini göstermektedir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk İlaçla Düzeltilebilir mi?

İlaç, OKB’si olan birçok birey için etkili bir tedavi olabilir.

OKB’yi tedavi etmek genellikle ilaçları psikoterapi veya bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi konuşma terapileriyle birleştirir.