Çocuklar neden çok yalan söyler, çocuklar niçin yalan söyler, çocukların yalan söylemesinin nedenleri çocuklara yalan söylememe konusunda eğitim, çocuklar ve yalan hakkında bilgileri okumanızı öneriyoruz.
Dürüstlük, çocukların doğuştan gelen bir özellik değil, daha sonra öğrenilen bir erdemdir. Sosyal öğrenme yoluyla çocuklar yalancılığı ve dürüstlüğü öğrenirler. Eğer evde yalan prim yapıyorsa, çocuklar yalanı doğal olarak kabul eder ve ihtiyaç duyduklarında kullanırlar.
Yalan bir kıvılcım gibidir. Nasıl bir kıvılcım bir yangının başlatabilirse, çocuğun söylediği ama yakınlarınca görmezden gelinen bir yalan da çocukta yalancılığın yerleşmesine sebep olabilir. Bugün oyuncağı için yalan söyleyen çocuk yetişkinliğinde, örneğin bir yönetici olduğunda, menfaati gerektirdiği sürece rahatlıkla yalan söyleyebilir.
Çocuklar Neden Çok Yalan Söyler?
Çocuklarda en sık görülen yalanlardan birisi savunma yalanıdır.
Örneğin çocuk annesine yardım ederken yanlışlıkla evdeki vazoyu düşürüp kırar. Anne o sırada evde olduğu için vazonun düştüğünü görmemiştir. Ancak çocuğun elindeki kırık vazo, kimin düşürüp kırdığını gösteriyor.
Çocuk burada savunma yöntemi olarak yalanı kullanır ve ‘’Ben yapmadım’’ der. Çocuk vazoyu kırdığı için annesinin kendisine bağıracağını düşünür. Gerçekten de anne hem vazoyu kırdığı hem de yalan söylediği için çocuğa öfkelenir ve kızar. Çocuk buna tepki olarak küsebilir, ağlayabilir, hırçınlaşabilir. Ama hepsi bu kadar değildir. Girişimciliği azalır, artık annesine yardım etmek istemez; özgüveni zayıflar.
Çocuklar Neden Çok Yalan Söyler?
Halbuki anne bağırmak yerine çocuğuna ‘’Sen bana iyi niyetle yardım etmek istedin ama kazayla vazoyu kırdın. Sonra da bana doğru olmayan bir şey söyledin ve bu beni üzdü’’ söylemiyle yaklaşırsa çocuk annesinin kendisini reddetmediğini, aksine sevdiğini anlar ve bu küçücük konuşmadan dürüstlüğü öğrenir. Dürüstlüğü vazoyu kırmaktan çok daha önemli, daha değerli olduğunun farkına varır.
Böyle küçücük bir olay, dürüstlüğün çocuğun beynine bir tohum misali ekilmesini sağlar. Çocuk büyüdükçe bu tohumda kök salar, hayatına yayılır, yerleşir.
Anne-babalar çocuklarına dürüstlüğün bir erdem olduğunu yaşayarak göstermelidirler. Amerika’da yayınlanan bir kitapta bahsedilen bir olay, ebeveynlerin özellikle çocuklarının yanındayken dürüst olmaya ne kadar önem vermeleri gerektiği yönünde ders verici niteliktedir.
6 ve 7 yaşlarında iki çocuğu olan baba çocukları ile birlikte hayvanat bahçesine girmek üzere bilet satın almak için gişeye gider. 0-6 yaşın ücretsiz olarak girebildiği hayvanat bahçesi için iki bilet ister; birisinin kendisi, diğerinin de 7 yaşındaki çocuğu için olduğunu belirtir.
Gişe görevlisi ‘’Siz söylemeseydiniz ben büyük çocuğunuzun 7 yaşında olduğunu bilmez, ikisini de biletsiz olarak içeri alırdım. Neden söylediniz?’’ diye sorar. Baba cevap olarak ‘’Siz bilmezdiniz ama onlar bilirdi’’ der. Babanın bu davranışı çocuklarına dürüstlük konusunda çok büyük bir ders niteliğindedir.
Baba çocuklarını karşısına alıp saatlerce dürüstlük üzerine konuşsa bu davranışı kadar etkili olmaycaktır. Böyle bir olay karşısında annesinin, babasının dürüst olabildiğini gören çocuk bunu ilke olarak benimseyecek ve ileriki hayatına taşıyacaktır.
Çocukların yalana başvurmalarının bir sebebi de bencil isteklerinin karşılanmasıdır. Mesela çocuk bir oyuncağın alınmasını ister; bunun için harçlığı da vardır ama anne-babasına hiç parasının olmadığını söyler. Şayet anne-baba çocuğuna duyduğu şefkatten dolayı onun yalanını görmezden gelirse çocuk bundan bir şeyle elde etmek için yalan söyleyebileceğini öğrenir ve bunu bir yöntem olarak kullanmaya başlar.
Görüldüğü gibi, yalanın çocukta bir yöntem olarak yerleşmesinde anne-babanın tavrı çok önemlidir.
Çocuğunu yalandan uzak tutmak isteyen bir anne-baba çocuk bir yalan söylediğinde ona yaptığının yanlışlığını ifade ederken ‘’Yalan söylüyorsun’’ değil, ‘’Doğru söylemiyorsun’’ diyerek yaklaşmaya da dikkat etmelidir. Çünkü bir insan kendisine hangi sıfatla hitap edilirse zamanla o rolü benimsemeye başlar.
Eğer yalan söylediği çocuğun yüzüne sürekli olarak vurulursa çocuk bir süre sonra yalanı sıradanlaştırır, yalan söylemeyi benimser, kendisini yalancı olarak etiketler ve buna göre davranmaya başlar.